In mei was de laatste blog over de Emma. Sinds die tijd hebben we zeker niet stil gezeten. In het voorjaar en de zomer hebben we veel klusjes kunnen doen. In de vorige update heb ik beschreven hoe we een groot stuk van het vlak vervangen hebben. We kwamen er achter dat er nóg zo’n deel vervangen moet worden. Deze klus hebben we volledig genegeerd omdat we het even zat waren, dat zware werk. We zijn druk bezig geweest met de motorfundatie, mastfundatie, roerophanging, schotten en spanten, het dek, de kajuit en de motor.
De restauratie – uur 620 tot 740
De mastfundatie ben ik een jaartje geleden ook al mee bezig geweest en daar moest eigenlijk alleen nog de paal die de mast daadwerkelijk ondersteunt geplaatst worden. Het plaatsen is niet zo’n probleem, maar de voorbereidingen daarvoor waren heel spannend. Die paal moet namelijk wel recht staan.
Om de paal recht te krijgen moet ook de boot recht staan, maar wat is nou recht? Er is al heel veel veranderd aan de boot en een plek opzoeken dat waterpas is, is erg lastig. Na heel veel meten en verstellen van de bok denk ik dat de boot recht genoeg staat. Hiervoor hebben we onder andere een schietlood gebruikt. Deze is opgehangen aan (hopelijk) het midden van een spant van het kajuitdak en op het onderliggende schot van de kiel hebben we het midden uitgemeten. Toen het schietlood het midden aanwees, was ook de motorfundatie waterpas. Dit was voor mij voldoende bevestiging dat de boot overdwars waterpas lag. De boot ligt nog wel iets achterover getrimd volgens de vloer, maar weer voorover volgens de waterlijn. Over de jaren is er veel verbouwd aan Emma en dat dit niet meer correspondeert is geen verassing. Ik heb besloten om de romp toch iets achterover te laten liggen bij het plaatsen van de paal. De paal is van 300 mm diameter naar 60 mm diameter dikwandig te gaan. Dit levert veel meer ruimte op in de boot. Wanneer er naar schepen van vergelijkbare grootte gekeken wordt, moet de 60 mm meer dan voldoende zijn. De nieuw paal is ook gegalvaniseerd, de vorige paal was onderin helemaal weggerot van binnenuit. Ook zit er een afwatering nu onderin de buis, mocht er vocht in komen, kan het er uit.
De kajuit
De kajuit zelf moet aardig wat aan gebeuren. Het volledige kajuitdak gaat vervangen worden, maar voordat dat kan gebeuren moeten de zijkanten vrij van rot en gaten zijn. Op een aantal plekken bij de aansluiting van de kajuit op het dek is het staal zo lek als een mandje. Achteraan moet het staal rondom de ramen helemaal vervangen worden en aan de voorzijde van de kajuit is het staal ook te dun geworden.
De nieuwe staaldelen voor de ramen achterin worden met de C-NC plasmasnijder op maat gesneden. Zo heb ik in de toekomst precies de juiste afmetingen voor de ramen, mocht er wat kapot gaan of vervangen moeten worden. In de opbouw zaten aan beide kanten nog een klinknaad die rot was, dit is er uitgeslepen en vervangen voor schoon staal. Straks zal er in de opbouw bijna geen klinknagel meer zitten. Dit is natuurlijk wat minder origineel, maar wel beter bestand tegen vocht van binnen en buiten.
In de aanhechting met het dek zitten ook een paar slechte plekken. Het grootste deel is nu vervangen. Er moet enkel nog een nieuw stukje hoekprofiel geplaatst worden. Dit hoekprofiel is puur voor de looks zogezegd. Het fungeert niet meer als verbinding tussen de kajuit en het dek.
De aandrijflijn was nogal lomp geplaatst. Het meeste was zeker stevig genoeg, maar esthetisch was het erg slordig. De fundatie van de voorgaande motor zat er nog onder verstopt en het laswerk was niet netjes. De ankerplaat van het stuwdruklager van de schroefas zat direct op de huid vast gelast wat erg veel lokale spanning geeft in het staal. Door de vibraties zou hierdoor de huid kunnen gaan scheuren. Hiervoor heb ik twee fundatieplaten op de huid gelast. Hierop komt weer de ankerplaat van het stuwdruklager gelast en op die manier worden de krachten goed opgevangen. Het lijkt op onderstaande foto wat scheef te zitten, dat klopt deels. De schroefas zit namelijk niet precies uitgelijnd en ook de spanten zijn niet recht, op bakboord is het spant één klink naar voren verschoven. Dit gaf erg veel gedoe bij het meten van de motorfundatie..
Bij de motorfundatie heb ik veel staal weggehaald. De oude pilaren die op de huid zaten, waar de vorige motor waarschijnlijk op rustte, zijn nu helemaal weg. Gezien de afmetingen van die fundatie zal de originele motor een één- of tweecilinder met groot vliegwiel zijn geweest. De huidige fundatie is wat langwerpiger, duidelijk geplaatst voor de Yanmar driecilinder die in de boot zat. Er steekt wel een flink stuk fundatie voor de motor uit om tot de afstand van het spant te komen. Ik heb er een stuk afgehaald en een dikke plaat schuin naar ditzelfde spant gemaakt. Aan de achterkant was alles ook niet helemaal netjes en hebben we het ook opgeschoond met wat nieuw staal. Nu is de fundatie nog steeds meer dan sterk genoeg en rust het volledig op de spanten in plaats van op de huid.
Die Yanmar hebben we eindelijk deze zomer uit de boot gelepeld. Thuis hebben we het brandstofsysteem voorzien van nieuwe slangen en het helemaal doorgespoeld, de startmotor gangbaar gemaakt en een tijdelijke brandstoftank gecreëerd. Bij de eerste startpoging lukte de startmotor het niet om de motor snel genoeg rond te krijgen. Het mooie aan deze Yanmar is dat er een decompressieklep op zit. Door deze om te zetten blijven de uitlaatkleppen open staan en kan de motor makkelijker rond draaien. Zo kan je hem ook met de hand aanslingeren. Bij poging twee heb ik de compressie er af gehaald en toen met de startmotor de motor op snelheid gebracht. Dan in één keer de compressie er op en.. Jawel hoor! Hij doet het! De motor loopt best mooi voor een die al 10 jaar niet veel gedaan heeft.
Wat dat betreft wil ik graag deze motor weer terug in de boot hebben. Deze Yanmar is gebouwd om door te blijven gaan. Alle onderdelen zijn te repareren of te vervangen en de motor kan volledig mechanisch gestart worden. Daar tegenover staat dat moderne motorblokken met vergelijkbare vermogens maar de helft wegen. (deze weegt bijna 300 kg met de keerkoppeling) Dit zou erg gunstig zijn voor de gewichtsverdeling van de romp. Een nieuw motorblok voldoet ook aan alle emissie-eisen. Misschien willen we in de toekomst ook naar hybride of elektrisch maar dat is voor nu nog te duur. Voor nu houden we de keuze voor de oude Yanmar nog, waarschijnlijk wel omgebouwd naar indirecte koeling. Maar mochten we wat tegenkomen, kan het altijd nog veranderen. de huidige aandrijflijn, met de Aqua-drive homokineet-koppeling, biedt in ieder geval goed de mogelijkheid om een motorwissel te doen.
Achterin waren nog een paar spanten die gerepareerd moesten worden. Toen ik daar aan begon kwam ik ook nog een stuk romp tegen dat echt te dun is geworden. Dit riedeltje kennen we allemaal. Alle rottigheid weg slijpen, randen schoonmaken, een nieuw stuk op maat maken, het nieuwe stuk in de juiste vorm slaan en het nieuwe stuk van binnen en van buiten op zijn plek lassen. Het spant was te rot en daarvoor is met behulp van de Spantenbuiger 2.0 een nieuw spant gemaakt. He plaatsen van het spant was nogal een uitdaging door de rompvorm hier achterin. Het hoekprofiel moet open gebogen worden om goed te passen. Met genoeg klemmen en een stevige hamer (slappe hamers breken hierbij..) krijg je alles in de juiste vorm.
Ook de laatste paar spanten achterin zitten nu op hun plek en in de bakskist is ook een missend frame geplaatst. De frames voor de accu’s en de brandstoftank zijn weggehaald, deze komen in de toekomst ergens anders.
De roerophanging
Hoewel we hem voorlopig nog niet nodig hebben, moet Emma uiteindelijk een goed functionerend roer hebben. Basis blijft alles hetzelfde als het vorige systeem, alleen dan goed gedaan. De roerkoning zal doorlopend zijn van dek tot onderaan het roer, met lagers op 4 punten: het dek, bovenaan de hennegatskoker, halverwege het roerblad en onderaan het roer. De roerkoning wordt in RVS uitgevoerd, de vingerlingen in staal. Het RVS wordt volledig geïsoleerd door composiet roerlagers. Het mooie aan deze lagers is dat ze niet uitzetten in water, wat bijvoorbeeld teflon lagers wel doen. Het lager in het dek wordt een gewrichtslager. Het dek zit wat flex in, daarom wil je dat het lager kan bewegen.
Het plaatsen en uitmeten was een precies taakje. Nu zat het vorige roer er niet helemaal recht onder, maar bij deze moet dat beter. Toen ik tevreden was met het de plaats van de roerkoning kon het lassen gaan beginnen. De onderdelen zijn met zorg gedraaid op de draaibank en de lagers paste er perfect in! Ik heb één extra lager wat misbruikt is tijdens het lassen. Deze moest alles op de juiste plek houden.
Aan het eind van de zomer zijn we dan toch begonnen aan de tweede grote plaat in het vlak die vervangen moet worden. Het verwijderen koste weer veel moeite om alle klinken te verwijderen. Binnenkort moet ik nieuw staal halen om dit grote gat weer te vullen.
Dit is het tot nu toe. Op dit moment ben ik ook bezig met mijn afstuderen dus de weekenden zitten erg vol helaas, hopelijk kunnen we binnenkort weer wat meer klussen.
Groetjes Wendy en Sjoerd
Restauratie de Emma 
Grote bewondering voor jullie doorzettingsvermogen en vakkundigheid! Johan
LikeLike
Bedankt voor de mooie woorden Johan!
Sjoerd
LikeLike
Pas op met de Aqua-Drive. Die kan je niet meer gebruiken. De uitlijning van de motor wordt anders waardoor de kogels vd lagers over de randen van het oude slijtspoor gaan stoten. Na een tijdje gaat hij gegarandeerd kapot.
LikeLike
Bedankt voor het meedenken! De drive is al uit elkaar geweest en heeft geen voelbaar slijtspoor. Hij gaat ook nog gereviseerd worden. Uiteindelijk komt de motor weer op dezelfde plek te staan. Dat zal goed moeten gaan toch?
LikeLike
Jullie zijn mooi bezig hoor!! Mooi project.
Groeten Jeroen ST5
LikeLike